| Main » Files » Islamda qadinlar » Xanimlar ucun ( |
| 2012-04-30, 11:53 PM | |
 İSLAM"DA ÖRTÜNMƏ Naməhrəm kişilərə qarşı qadının örtünməsi İslam dininin qəti hökmlərindən biridir. Bu hökmün İslama aid olduğunda heç bir şübhə yoxdur. Qurani Kərimin ayələrində, Peyğəmbər və Əhli Beyt İmamlarının hədislərində qadının örtünməsinin fərz olması və xüsusiyyəti açıqca bildirilmişdir. Bütün ilahi dinlər, insanın derununda yerləşdirilmiş meyli əsas götürərək qadına örtünməyi fərz bilmişlər. İlahi dinlərin sonuncusu və ən mükəmməli olan İslam dini, Allah tərəfindən insanlığa göndərilən son din olaraq geyimi insanlığa verilən ilahi bir hədiyyə olaraq xarakterizə etmiş, qadına fərz olan örtünmənin ölçülərini tam olaraq təyin etmiş və bu vəsiləylə qadının örtünməsi xüsusundakı həddindən artıqlıq və səhlənkarlıqları dengelemeye çalışmışdır. İslami örtüdə zərərli başıboşluq və yersiz təzyiq və məhdudlaşdırmalar yoxdur. Qərbdə edilən təbliğatın əksinə qadının örtünməsi ictimai rolunu itirməsi, passiv və key bir varlıq halına gəlməsi mənasında deyil. İslamda örtü qadının xarici (məhrəmi olmayan) kişilərlə davranışında saçlarını və bədəninin örtərək digərlərinə qarşı özünü cazibədar hala gətirməkdən çəkinməsi mənasındadır. İnsandakı cinsi duyğunun həddindən artıq dərəcədə güclü və hərarətli olması üzündən İslam dini örtünmə kimi bir sıra hökmlərlə bu duyğunu dizginlemek və onun doğru bir şəkildə təmin olmasını təmin etmək istəmişdir. Həvəsli baxışlardan qaçınmaq və namahreme baxmamaq hökmü qadınla kişinin hər ikisinə bərabər şəkildə fərzdir. Ancaq örtünmənin kişiyə deyil qadına fərz meydana gəlinin səbəbi, ümumiyyətlə qadınların özlərinin bəzəməyə və nümayişə maraqlı olduqları üçündür. Dünyanın heç bir bölgəsində kişilərdə təbii olaraq belə bir özənti görülməmişdir. Bədəni nümayiş edən incə paltarlar geymək, təhrik edici makiyaj istifadə etmək vs. həddindən artıqlıqlar hamı/həmişə qadınlarda görülməkdədir. Buna görə də örtünmə əmri də tək qadınlar üçün qoyulmuşdur. Tarixi qaynaqlardan aydın olduğu üzrə, İslam əvvəlindəki müxtəlif cəmiyyətlərdə də qadınların örtü istifadə etdikləri görülmüşdür. Ferid Vəcdi belə deyir: Lauros Ensiklopediyasına görə, Ərəblər kənardan biri örtünmə üsuluna bağlı millətlərdən sayılarlar. Kişilər belə, burunlarının üzərinə qədər üzlərini örtdüklərinə görə Ərəb qadınların təsəttürlü oluşları ağla daha uyğundur. Ancaq İslamdan əvvəl son vaxtlarda bəzi qadınlar bəzənərək hicabsız bir halda çölə çıxırdılar. Bu vəziyyət qadın və kişi arasında qarışığın meydana gəlməsinə gətirib çıxarmış və bunun üzərinə Quranda örtünmə əmrini açıqlayan ayələr enmişdir. Qureyş qəbiləsi ilə Hevazin qəbiləsi arasında baş verən Fıcar döyüşü də bu fikiri dəstəkləməkdədir. İkd'ul ferid kitabının yazıçısı ficar hadisəsi haqqında bunları qeyd etmişdir: "İkinci Ficar döyüşü Qureyş ilə Hevazın qəbilələri arasında cərəyan etdi. Bu hadisə belə inkişaf etdi: Ukkaz bazarında bir neçə Qureyşli gənc, məni Komandir qəbiləsinə mənsub bir xanımın yanında oturmuşlar idi. Qadının üzü örtüklü və uzunca bir paltarı vardı. Qadının hərəkətləri, gənclərin maraq/əlaqəsini oyandırmış bunun üzərinə qadından yüzündəki örtüyü açmasını istəmişlər idi; amma qadın bunu rədd etmişdi. Gənclərdən biri, arxadan gəlib onun paltarının aşağı ucunu bir tikanla paltarının yuxarı qisiminə ilişdirdi və qadın bunun fərqinə varmadı; oturduğu yerdən qalxınca paltarı dözərək qısaldığı üçün arxası göründü. Gənclər onun bu vəziyyətinə gülidilər və yüzünü bizə göstərmək istəmədi amma biz onun arxasını belə gördük dedilər. Bu vəziyyətdən narahat olan qadın qışqıraraq öz qəbiləsi olan Məni Komandiri köməyə çağırdı. Xalq onun ətrafına toplandı və nəticədə bu iki qəbilə arasında qanlı bir qarşıdurma meydana gəldi. Ficar hadisəsində Peyğəmbər (s.a.a)ın mübarək ömüründən təxminən on ilə on beş il keçirdi. İslamın gəlişindən təxminən otuz il əvvəl, meydana gələn bu hadisə, İslamdan əvvəl də Ərəb qadınları arasında örtünmə ənənəsi olduğunu göstərməkdədir. Tahtahavi Siresi Hişama yazdığı qeydlərdə bu mövzuya toxunaraq İslamdan əvvəl də qadınlara qarşı göz sarkıntılığı etmənin pis bir iş olaraq qəbul edildiyini vurğulamışdır. Quranda hicabın fərz olması və onun sərhəd və xüsusiyyəti haqqında bir çox ayə nazil olmuşdur. 1. Ayə: "Mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyurulmuş şeylərdən çevirsinlər (naməhrəmə baxmasınlar), ayıb yerlərini (zinadan) qorusunlar (və ya örtülü saxlasınlar); öz-özlüyündə görünən (əl, üz) istisna olmaqla, zinətlərini (zinət yerləri olan boyun, boğaz, qol, ayaq və s. naməhrəmə) göstərməsinlər; baş örtüklərini yaxalarının üstünə çəksinlər (boyunları və sinələri görünməsin); zinət yerlərini ərlərindən, yaxud öz atalarından, yaxud ərlərinin atalarından (qayınatalarından), yaxud öz oğullarından, yaxud ərlərinin oğullarından, yaxud öz qardaşlarından, yaxud qardaşlarının oğullarından, yaxud bacılarının oğullarından, yaxud öz (müsəlman) qadınlarından, yaxud sahib olduqları (müşrik) cariyələrdən, yaxud kişiliyi qalmamış (onlarla birlikdə yemək yeyən) xidmətçilərdən, yaxud qadınların məhrəm yerlərini hələ anlamayan uşaqlardan başqasına göstərməsinlər; gizlətdikləri bəzək şeylərini (xalxallarını) göstərmək üçün ayaqlarını (yerə və ya bir-birinə) vurmasınlar. Ey möminlər! Hamınız Allaha tövbə edin ki, nicat tapasınız! (Mətləbinizə çatasınız!)" (Nur surəsində 31) Bu ayədə Allah Təala, əvvəlcə qadınların kişilərə bənzər vəzifələrini açıqlayaraq belə buyurur: "Mömin qadınlara da söylə: gözlərini (haramdan) çevirsinlər; namus və iffətlərini qorusunlar." Bundan sonra qadınlara xas olan örtünmə hökmünə üç cümlədə bəyan edir: A: "Görünən qisimləri müstəsna olmaq üzrə, zinətlərini nümayiş etməsinlər." Bu cümlədə keçən örtülməsi lazım olan zinətdən məqsəd nədir? Sözü keçən örtülməsi fərz olmayan açıq zinətlər nələrdir? Bu mövzuda Quran təfsirçilərinin müxtəlif şərh və şərhləri vardır. Bəzi təfsirçilər üzük, bilərzik və boyunbağı kimi zinətlərin metal vs. şeylərdən edildiyini göz önünə götürərək bunların göstərilməsinin bir qorxusunun olmadığına diqqət çəkərək, məqsədin bu zinətlərin takılı olduğu üzvlər olduğunu söyləmişlər. Bəziləri də, məqsəd şəxsən bu zinətlərin özü olduğunu irəli sürərək bunların takılı olduğu zaman göstərilməsinin haram olduğunu vurğulamışlar. Çünki ümumiyyətlə takılı olan zinətləri göstərmək qadının öz gövdəsinin bəzi yerlərini göstərməsini də tələb edir demişlər. Bəziləri də əsasən Quranda "zinət" sözünün takılı bəzək əşyaları mənasına deyil, təbii bəzəklər yəni bədənin gözəllikləri mənasını verdiyini və Quranda, takılı bəzəkləri ifadə etmək üçün hülye sözünün istifadə edildiyini müdafiə etmişlər. Əlbəttə bunu bilmək lazımdır ki bu təfsirlər nəticə baxımından bir-birindən fərqli deyildirlər; çünki bu təfsirlərdən hamısına görə qadının örtünməsinin bir fərz olduğu bu ayədə açıqca ifadə edilmişdir. Əhli Beyt İmamlarından gələn bəzi hədislərə görə örtünməsi lazım olan iç zinətindən məqsəd boyunbağı, bilərzik və halhal olduğu ifadə edilmişdir. Yenə bu rəvayətlərə görə örtülməsi fərz olmayan və ümumiyyətlə açıq olan zinətlərdən məqsəd üzük və gözə sürtülən sürmə olduğu bildirilmişdir. B: baş örtüklərini yaxalarının üstünə çəksinlər (boyunları və sinələri görünməsin); " hökmüdür. "Cuyup" Ceyb sözünün çoxluğudur və Ərəbcə yaxa mənasını ifadə edər. Bəzən də sinənin üst qisimlərinə, yəni yaxanın iştirak etdiyi qisimlərə deyilir. Bu əmrdən aydın olur ki Ərəb qadınlar, bu ayə enmədən əvvəl, başörtülerinin uclarını arxadan bağlayırdılar və bu da onların boyun və sinələrindən bir qisiminin görülməsinə səbəb olurdu. Buna görə Qurani Kərim, açıq bir şəkildə qadının boğaz və boyunu örtəcək şəkildə yaylıqlarını örtmələrini əmr edir. Bu ayənin nüzul səbəbi ilə əlaqədar hədis də yuxarıdakı şərhi təsdiq etməkdədir. C: Qadının örtüsünü çıxara biləcəyi gizli zinətlərini göstərə biləcəyi kəslər açıqlanmış və bunların 12 qrup olduğu ifadə edilmişdir: "Ərləri, ataları, ərlərinin ataları, oğulları, ərlərinin oğulları, qardaşları, qardaşlarının oğulları, bacılarının oğulları, öz qadınları (mömin qadınlar), əllərinin altında tapılanlar (nökərləri), kişilərdən, ailənin qadınına şəhvət duymayan beyinsiz vs. təbii kəslər, Hələ qadınların gizli qadınlıq xüsusiyyətlərinin fərqində olmayan uşaqlardan başqasına zinətlərini göstərməsinlər." d: Ayənin açıqladığı dördüncü hökm isə budur: "Gizləməkdə olduqları zinətləri aydın olsun deyə ayaqlarını yerə vurmasınlar (Diqqətləri üzərinə çəkəcək tərzdə getməsinlər. Hətta ayaqlarındakı halhal səsinin, namahrem kişilər tərəfindən duyul/eşidilməməsinə belə diqqət yetirsinlər.) Görüldüyü kimi bu ayədə qadınlardan, iffət ölçülərinə riayət etmə barəsində hətta xarici bir kişiyə ayaqlarındakı halhalın səsini eşitdirməyəcək dərəcədə vasvası və ciddi olmaları istənmişdir. 2. Ayə: Ahzap surəsində belə buyurur: "Ya Peyğəmbər! Zövcələrinə, qızlarına və möminlərin övrətlərinə de ki, (evdən çıxdıqda cariyələrə oxşamasınlar deyə, bədənlərini başdan-ayağa gizlədən) örtüklərini örtsünlər. Bu onların tanınması (cariyə deyil, azad qadın olduqlarının bilinməsi) və onlara əziyyət verilməməsi üçün daha münasibdir. Allah bağışlayandır, rəhm edəndir!" (Əhzab surəsi: 59) Bu ayədə imanlı qadınlara, adi və əxlaqsız kəslərin əlindən hər cür bəhanəni götürmək üçün necə örtünmələri lazım olduğu açıqlanmışdır və sonrakı ayələrdə isə ən ağır və şiddətli bir dillə münafiqlər, şayiəçilər və böhtançılar təhdid edilmişdir. Ayədə belə deyilir: "Ya Peyğəmbər! Zövcələrinə, qızlarına və möminlərin övrətlərinə de ki, (evdən çıxdıqda cariyələrə oxşamasınlar deyə, bədənlərini başdan-ayağa gizlədən) örtüklərini örtsünlər. Bu onların tanınması (cariyə deyil, azad qadın olduqlarının bilinməsi) və onlara əziyyət verilməməsi üçün daha münasibdir." Bu ayədə "tanınmaqdan" nə nəzərdə tutulduğu mövzusunda iki görüş söz mövzusu edilmişdir: 1- O dövrdə var olan nökərlər ümumiyyətlə başları açıq olaraq evdən çölə çıxırdılar və bəzən əxlaq qaydalarını da riayət etmədikləri üçün başıboş kəslər onların yolunun üzərində dayanaraq sarkıntılık edirdilər. Bu ayədə azad Müsəlman qadınların nökərlərdən ayırt edilmələri üçün tam mənada örtülərinə riayət etmələri əmr olunmuşdur Açıqdır ki bu sözün mənasnı, başıboş və azğın insanların nökərlərə qarşı sarkıntılık etmələrinin qanuni olduğu deyil, yalnız, pis insanların əlindən hər cür bəhanənin alınmasının lazım olduğudur. 2- Müsəlman qadınların örtünmə mövzusuna əhəmiyyət vermələrinin lazımlı olduğu vurğulanmaq istənmişdir. Yəni Müsəlman qadın gəlişi gözəl bir şəkildə örtünən və örtünməsinə çox riayət etməyən qadınlardan olmamalı, diqqətlə iffət və təsəttürünə əhəmiyyət verməli və bu xüsusiyyəti ilə tanınmalıdır. Ayədə keçən "cilbab"dan məqsəd nədir? Lüğət alimləri cilbab sözü üçün üç məna zikr etmişdir: 1. Baş, boyun və sinəsi yaxşıca örtən geniş bir örtü; çadır. 2. Çadra. 3. Geniş paltar. Bu mənaların bir-birindən fərqli olmasına baxmayaraq ortaq nöqtə İslam dini lazımınca qadının baş və bədəninin təsəttürlü olmasının açıqca ifadə edilməsidir. Məşhur Lüğət kitabı Lisan'ul Ərəbdə yazıldığı üzrə cilbabın çadrandan böyük amma çarşafdan bir az kiçik bir şal mənasını verdiyi daha güclü ehtimaldır. Bu ayədə "yudnine" (yaxınlaşdırsınlar) sözüylə, təsəttürləriylə özlərini yaxşıca örtmələri bəyan edilmişdir. Yəni qadınlar təsəttürlərini boş buraxaraq hərdənbir bədənlərinin görülməsinə gətirib çıxarmamalıdırlar. Bəziləri, bu ayədən, qadınların üzlərini örtmələri lazım olduğunun da əmr edildiyini söyləmişlər. Ancaq bizə görə bu görüş doğru deyil. Bu ayədən aydın olur ki təsəttür hökmü əvvəldən enmişdi, amma bəziləri bu hökmü sadəyə al/götürüb ona lazım olan əhəmiyyəti vermədikləri üçün bu ayə enərək bu hökmə əhəmiyyət verilməsi lazım olduğunu vurğulamışdır. Buna görə bu ayədə mömin qadınlardan bəziləri, keçmiş tutumlarından bilvasitə tənqid olunduqları üçün və bu onlar üçün ağır və kədərli olduğundan ayənin dərhal sonunda "Allah bağışlayan və rəhməti davamlıdır" deyə buyurmaqdadır. Yəni əgər sizlərdən bəziləriniz cahillik və məlumatsızlığınız üzündən bu işdə səhlənkar davrandınızsa Allahın sizi bağışlaması üçün tövbə edərək bundan sonra, təsəttürünüzü yaxşıca qorumağa çalışın. Quranda qadınların iffətli olmaları və xarici kişilərə qarşı təsəttürlərini qorumalarının lazımlılığını bildirən başqa ayələr də Quranda vardır. Biz mövzunun uzanmaması üçün bu ayələri nəql etmirik. Araşdırmaq istəyənlər Quran baxımından üstün və nümunə qadınların hekayələrini izah edən ayələrə və həmçinin Peyğəmbər (s.a.a.)ın xanımlarına verilən əmrləri açıqlayan ayələrə baxa bilərlər. İslam Peyğəmbəri (s. a. a.) və Əhli Beyt İmamları- təsəttürə uyğun gəlilməsiylə əlaqədar açıq əmrlərinin yanında,- şəxsən meydana gətirdikləri İslami cəmiyyət və ailə quruluşuyla da bunun praktikdəki tətbiqini göstərmişlər idi. Tam Örtünmə Bir gün Aişənin bacıs ı olan Əsmə, bədəninin göstərən incə bir paltarla Peyğəmbərin evinə gəldi. Peyğəmbər (s. a. a.) ona belə buyurdular: "Ey Əsmə qadınlar adət olma vaxtlarına çatdıqlarında (buluğa çatdıqlarında) üz və əlləri xaric bədənlərinin heç bir yerlərini göstərməməlidirlər. "[1] Yenə rəvayət edilmişdir ki peyğəmbər (s. a. a. )"Kadının ərindən başqası üçün özünü bəzəməsini qadağan etdi və belə buyurdu: Əgər qadın ərindən başqa kişilər üçün özünü bəzəklərsə, Allahın onu odla yandırması lazımlı olar. "[2] Yenə Hz. Peyğəmbər (s.a.a.)ın belə buyurduğu nəql edilər: "Kim qadınlarla oturub- qalxsa sonunda zinaya düçar olar. Və zina edən kimsənin də sonu cəhənnəm atəşinə tutulmaq olar. "[3] Bu hadisə görə də Rəsulullah (s. a. a.): "Özünə haram olan bir qadına əl verən kimsə qiyamət günü zəncirlə bağlanmış olaraq gətirilər və sonra atəşə atılmasına əmr edilər" buyurmuşdur. [4] Qadınların Özlərini Kişilərə Bənzətmələri İmam Məhəmməd Mis (s. a.) belə buyurur: "Qadının özünü kişiyə bənzətməsi caiz deyil. Çünki Allahın Rəsulu, özünü qadına bənzədən kişiləri və özünü kişiyə bənzədən qadınları lənətləmişdir. "[5] Hz. Əli (ə.s) belə buyurur: Bir gün Hz .Fatimə (ə.s) ilə Hz. Peyğəmbər (s.a.a)ın hüzuruna getdik Resululahın şiddətlə ağladığını gördüm: Atam və anam sənə fəda olsun niyə ağlayırsınız? dedim. Peyğəmbər "miraca getdiyim gecə ümmətimdən bəzi xanımların şiddətli əzaba uğradıqlarına şahid oldum; onların şiddətli əzaba düçar olduqları üçün ağlayıram. Sonra onlardan hər birinin əzabını açıqladı. Hz. Fatimə: "Ey mənim gözlərəmin nuru bunların işlədikləri günahları mənə açıqla" dedi: Rəsulullah (s. a. a) belə buyurdu: "Saçlarından asılan qadın saçını namahrem kişilərə qarşı örtməyən qadındır. Öz bədəninin ətini yeyən qadın isə bədənini başqaları üçün bəzəyən kimsədir. Amma bədəninin əti, qayçı ilə kopartılan qadın isə özünü başqalarına təqdim edən qadın idi. Sonra belə buyurdu: Əri özündən razı olan qadına nə xoşbəxt! [6] Son olaraq qadın ilə kişi arasında ortaq olan bir hökmə diqqət çəkək. İmam Cəfəri Sadiq əleyhissalam belə buyurur : "(Məhrəm olmayan qadın və ya kişiyə) Baxışı şeytanın zəhərli oxlarından bir oxdur. Nə qədər baxış var ki uzun həsrətə gətirib çıxarar." Qadının əlləri və üzü xaric bütün bədənini örtməsi lazım olduğu barəsində həm Şiə həm Sünni, bütün İslam məzhəblərinin üləması arasında görüş birliyi vardır. İslam üləması təsəttürün fərz olduğunu isbat etmək üçün Quran, sünnə, icma və ağla istinat etmişlər. Qiymətli Fakıh şeyx Məhəmməd Huseyn Nəcəfi Cevahru'l-Kelam'ın kitabında Şiə məktəbinə görə əllər və yüz/üz xaric qadının bütün bədəninin örtülməsi lazım olduğunu açıqlamışdır. Ayaqların (topuqlardan aşağı qisiminin) örtülməsi lazım olan yerlərdən olub olmadığı barəsində Şiə üləması arasında ixtilaf vardır. Bunu da əlavə etmək lazımdır ki bəzi Şiə üləması qadının yüzünü də örtməsini fərz olduğunu söyləmişlər. Əhli Sünnə üləmasının bu xüsusdakı fikirlərinə vəqf olmaq üçün El-Cizirinin əl fikhu alıb Mezahib'ul Arbaa'y müraciət edilə bilər. Bu məqalənin sonunda Ayetullah Uzma Hümeyni(r.a)dan qadının təsəttürü ilə əlaqədar bir fətvanı nəql edək: Sual: Görəsən təsəttür (qadının örtünməsi) İslam dininin zəruri hökmlərindən sayılarmı? Onu inkar edənin və bu hökmə xüsusilə İslam cəmiyyətində hörmətsizlik göstərənin hökmü nədir? Cavab: Təsəttür hökmünün əsli (detalları deyil ) İslam dininin zəruri (açıq-aşkar) hökmlərindəndir; və dinin zəruri bir hökmünü inkar edənin kafir olduğuna hökm edilər; ancaq Allah və Peyğəmbəri inkar etmədiyi bilinsə bu xaric. Sual: İslamda təsəttürün qadınlar üçün sərhədləri nədir? Görəsən təsəttür üçün çadranı taxaraq geniş uzun paltar ilə şalvar geymək kafimi? Və ümumiyyətlə qadının namahrem olan kəslərə qarşı uyğun gəlməsi lazım olan xüsusiyyət nədir? Cavab: Qadının biləklərə qədər əllər və yüzün yumrusu xaric bütün gövdəsi örtülü olmalıdır. Söz mövzusu paltar fərz olan miqdarı örtsə qorxusuzdur. Ancaq "çarşaf" geymələri daha yaxşıdır. Namahremin diqqətini çəkən paltarlar geyməkdən çəkinilməlidir. [1] -Təqdim edəni Əbi Davud c. 2 s. 383. [2] -Biharu'l - Envar c. 103 5. 243. [3] -Nasihu't Tevarih c. 2 [4] -Vesailu'ş -Şiə c. 14 s. 143 [5] -Biharu'l - Envar c. 103, s. 258. [6] -Vesailu'ş- Şiə c. 14 s. 156.
| |
| Category: Xanimlar ucun ( | Added by: IslamQadini | |
| Views: 1591 | Downloads: 0 | |
| Total comments: 0 | |
