| Main » Files » Islamda qadinlar » Xanimlar ucun ( |
| 2012-05-01, 0:08 AM | |
 İSLAM DA ANANIN MÖVQESİYığma İslam"da analıq mövqes(n)i və analıq mövqesini və insanın həyatındakı rolunu anlaya bilməmiz üçün uca Rəbbimizin kitabına və Rəsulullah"ın (s. a. a) və Əhli Beyti"nin nurlu sözlərinə müraciət etməmiz lazımdır. Biz də mümkün mərtəbə ayə və hədislərdən faydalanaraq bu mövzusu sizlərə şərhə izah edəcəyik. Allahı Təala Qur"an-ı Kərim"də belə buyurmaqdadır: Rəbbin yalnız Ona ibadət etməyi və ata-ana ilə yaxşı davranmağı buyurmuşdur. Əgər onların biri və ya hər ikisi sənin yanında qocalıq yaşına dolarsa, onlara: "Uf!" belə demə, üstlərinə qışqırma və onlara xoş söz söylə! Onların hər ikisinə rəhm edərək təvazökarlıq qanadının altına al və: "Ey Rəbbim! Onlar məni körpəliyimdən tərbiyə edib böyütdükləri kimi, Sən də onlara rəhm et!”– de. (İsra Surəsi, ayə 23-24) Bir başqa ayəsi kərimədə belə buyurmaqdadır:Biz insana ata-anasının qayğısına qalmağı əmr etdik. Anası onu (bətnində) gündən-günə zəiflədiyinə baxmayaraq daşımışdır. Onun süddən kəsilməsi isə iki il ərzində olur. Mənə və valideynlərinə şükür et! Axır dönüş Mənədir. (Loğman Surəsi, ayə 14) Görüldüyü kimi bu ayələrdə Allahı Təala ana ataya yaxşılıq etməyi, onlara şükr etməyi öz ibadəti və şükrüylə yan-yana zikr etmişdir. Bu da Ana atanın Haqq Təala indindeki mövqesini və onlara yaxşılıq və itaət etmənin əhəmiyyətini göstərməkdədir. Onun üçün ana, ataya itaət etmək günah və fərz olan şeylər xaricində fərzdir. Hətta ana ata övladını sünnət olan bir əməli etməkdən nəhy edib başqa bir işə əmr etsə onların dediyini etməsi lazımdır. Bir gün bir adam Rəsulullah"a (s. a. a) gələrək ya Rəsulullah dedi, ana atanın övladları boyundakı haqqı nədir? Sevimli Peyğəmbərimiz belə buyurdu: Onlar sənin cənnət və cəhənnəmindir. [1] Yəni onlara edəcəyin yaxşılıqlar və onlara qarşı vəzifələrini yerinə yetirməyinlə cənnəti qazana bilərsən. Amma onlara qarşı vəzifələrini yerinə yetirməzsənsə cəhənnəmi layiq olmuş olarsan. Hz. Əli (ə.s) belə buyurmuşdur: Ana ataya yaxşılıq etmək ən böyük farizadır.[2] İmam Sadiq (a .s): Allah ana ataya yaxşılıq etməyi əmr etmişdir ayəsini belə açıqlamışdır: Yaxşılıq etmək onlarla yaxşı dolanmaq və ehtiyaclarını ağız açıb istəmədən yerinə gətirməkdir. [3] Yenə Rəsulu Əkrəm (s. a. a) belə buyurmuşdur: Kim ömürünün uzanmasını və ruzisinin bollaşmasını istəyirsə, ana atasına yaxşılıq etsin və qohumlarına sılayı rəhmdə olsun [4] Rəsulu Əkrəm (s. a. a): Qiyamət günündə yaxşıların əfəndisi ölümlərindən sonra ana və atalarına yaxşılıq edən kəslərdir. [5] Səkkizinci İmamımız İmam Razılıq (a .s): Ana ataya yaxşılıq etmək vacibdir; hətta müşrik olsa da dahi. Əlbəttə Allah"a üsyan olan şeylərdə onlara itaət edilməz. [6] Bura qədər ayə və hədislərdən ana və atanın ikisinə də yaxşılıq və itaət etmənin əhəmiyyəti aydın olurdu. Lakin digər bir çox hədisdən aydın olur ki ananın haqqı və ona yaxşılıq etmək daha əhəmiyyətlidir. İşdə bu hədislərdən bir bəzisi: Bir gün biri Rəsulullah"a soruşar: Mən kimə yaxşılıq edim. Rəsulullah Anana deyər. Sonra təkrar kimə deyə soruşduğunda təkrar Anana deyər. Adam təkrar soruşar; Rəsulullah təkrar Anana deyər. Adam təkrar soruşduqda Rəsulullah bu səfər Atana deyə cavab verər. [7] Rəvayət edildiyinə görə biri Rəsulu Əkrəm"ə gələrək Ya Rəsulullah, mən çox pis işlər etmişim, görəsən mənim tövbəm qəbul olarmı? demiş. Rəsulu Əkrəm Görəsən anan və ya atan yaşayırmı? deyə soruşmuş; o da Atam yaşayır demiş. Rəsulu Əkrəm Get və ona yaxşılıq et buyurmuş. Adam çıxıb getdikdən sonra, Rəsulu Əkrəm yanındakılara dönərək belə buyurmuş: Kaş ki anası olsaydı da ona yaxşılıq etsəydi; tövbəsi daha tez qəbul olardı. [8] Bir gün Hz. Musa Allahı Təala ilə münacat edərkən Haqq Təala"dan cənnətdəki yoldaşını özünə tanıtmasını istəyir. Haqq Təala belə xitab edər: Sənin cənnətdəki yoldaşın filan nahiyədəki gəncdir. Hz Musa gənci tapmaq üçün oraya gəldiyində onun qəssablıq edən biri olduğunu görər. Hz. Musa onu çaxdırmadan izləməyə başlar ki hansı əməllə belə böyük bir mövqesi əldə etdiyini öyrənmiş olsun. Axşama qədər gözləyər; lakin onun üçün əhəmiyyətli olan və belə bir mövqeyə onu layiq edəcək bir əməli görə bilməz. Axşam olunca gənc, iş yerini bağlayıb evə getmək istədiyində Hz Musa özünü tanıtmadan adamdan, o gecə özünü qonaq etməsini istər. Hz Musa bu vəsiləylə gecə boyunca da gəncin yaxşı əməllərini izləməyi məqsəd qoymaqdadır. Gənc Hz. Musa"nın istəyini qəbul edib onu evinə aparar. Hz. Musa evə girdiyində gəncin hər şeydən əvvəl yemək etdiyini. Daha sonra evdə olan və əli ayağı iflic olan qoca bir qadının yanına gələrək böyük bir səbir və şəfqətlə yeməyi loxma loxma onun ağızına qoyaraq yedirdiyini, sonra paltarını dəyişdirdiyini, ehtiyac aradan qaldırmasına köməkçi olduğunu; sonra da xüsusi yerinə yatırtdığını görər. Hz. Musa (ə.s) o gecə səhərə qədər gəncin normal dini vəzifələri xaricində fövqəladə bir əməl, ibadət, münacat filanını görməz. Səhər olduğunda isə yenə gənc evdən çıxmadan o qadının yeməyini yedirər və digər ehtiyaclarını aradan qaldırmada şəfqətlə ona köməkçi olar. Vidalaşarkən Hz. Musa gəncə soruşar: Bu qadın kimdir və sən ona yemək yediyərərkən, gözlərini göy yüzünə tikərək nə söyləyirdi? Gənc bu cavabı verər: Bu mənim anam deyər. Mən ona yemək verdiyim zaman haqqımda belə dua edir: Allah"ım bu xidmətlərin qarşılığında oğulumu cənnətdə Hz. Musa"nın yanına yoldaş et. Hz. Musa da gəncə anasının duasının qəbul olduğunu müjdələyib Haqq Təala"yla etdiyi münacatı özünə izah edər. İşdə ana atanın haqqını riayət etmək belə feyizlere insanı çatdırar. Əlbəttə bütün bunlardan əvvəl, insanınmı"mın və təqvalı olması lazımdır. Yenə Rəsulu Əkrəm"dən (s. a. a) belə nəql edilmişdir: Cənnət anaların ayağı atındadır. [9] Bir başqa hədisdə: Anaların ayaqlarının altı, cənnət bağçalarından bir bağçadır buyurmaqdadır. Bu hədisin bir mənası budur ki cənnəti qazanmaq, anaların könülünü qazanmaq, onlara yaxşılıq etməklə mümkün olar. Bir başqa mənası da: Analar istəsə dünyanı cənnətə çevirə bilərlər, yetişdirdiklərimi"min və saleh övladlarla. Uşaqların səadət və xoşbəxtliyinin təməl daşını qoyan analardır. Pislik və bədbəxtliklərinin ilk təməl daşını qoyan da yenə analardır. Çünki niyyətləri, yedikləri loxmalar, əməlləri, davranışları, imanı və təqvası rəhmdəki uşağı üzərində də təsirlidir. Doğulduqdan sonra da uşaq, ana və atanın, xüsusilə ananın bütün hərəkətlərini izləyib təqlid edər. Ananın verdiyi tərbiyəylə uşağın irəlidəki şəxsiyyəti yavaş yavaş meydana gəlməyə başlar. Buna görə Rəsulullah (s. a. a) belə buyurmuşdur: Salehə bir yoldaşla evlənməsi bir kişinin səadətindəndir. [10] Çünki ailənin və uşaqların səadəti böyük ölçüdə anaya bağlıdır. Başqa bir hədisdə İmam Cəfəri Sadiq (a .s) belə buyurmuşdur: İffətli və həyalı bir anası olana nə xoşbəxt! [11] İşdə bütün bunlar ananın insan həyatındakı imtina edilməz rolunu və əhəmiyyətini göstərir. Bəli ana analığın yanında bir müəllimdir. Buna görə də onu imanlı yetişdirib cənnətlik etsə, onun bütün xeyirli əməllərində ortaq olar. Rəsulu Əkrəm (s. a. a) belə buyurmuşdur: Əgər biri qız uşağını yaxşı bir şəkildə yetişdirib tərbiyə etsə, ona yaxşı bir təlim və tərbiyə verib gözəl və faydalı şeylər öyrədər və onu Allah"ın verdiyi nemətlərdən faydalandırsa, o uşaq onunla cəhənnəm arasında bir pərdə olar (cəhənnəmə getməsini önləyər). [12] İmam Həsən Əsgəri (ə.s) belə buyurmuşdur: Allahı Təala qiyamət günü bəzi ana və atalara mükafat verəcək. "Ey Rəbbimiz, bu mükafatları haradan həkk etdik? Bizim əməllərimiz buna layiq deyildi" deyə soruşduqlarında bu cavabı alacaqlar: "Bu mükafatlar uşağınıza Qur"an müəllimik və onu İslam diniylə tanış etdiyiniz üçündür. [13] Uca Rəbbimiz"dən analarımız haqqında vəzifələrimizi ən yaxşı şəkildə yerinə yetirməyi və bacılarımıza Hz. Fatimə"ni nümunə götürən analar olmağı nəsib buyurmasını diləyirik. Amin! Haşiyələr: [1] -et/ət-Terğibi Vet-Terhib, C. 3, S. 316. [2] -Ğurer-ul Hikem, Hədis: 4423 [3] -əl-Kafi, C. 2, S. 157. [4] -et/ət-Terğibi Vet-Terhib, C. 3, S. 317. [5] -Bihar-ül envar, C. 74, S. 86. [6] -Bihar-ül envar, C. 74, S. 72. [7] -əl-Kafi, C. 2, S. 159. [8]- Bihar-ül envar, C. 74, S. 82. [9] -Kenz-ül Ummal, Hədis: 45439. [10] -əl-Kafi, C. 5, S. 327. [11] -Bihar-ül Envar, C. 23, S. 79. [12] -Kenz-ül Ummal, Hədis: 45391. [13] -Müstedrek-ül Vesail, C. 1, S. 290 | |
| Category: Xanimlar ucun ( | Added by: IslamQadini | |
| Views: 1257 | Downloads: 0 | |
| Total comments: 0 | |
